چه بخوريم وچگونه

از امام رضا علیه السلام درباره روش غذا خوردن احادیث بسیاری در کتابهای عیون اخبار الرضا، طب الرضا و طب الصادق و بحارالانوار به دست ما رسیده که تعدادی از آنها را از کتاب صحیفه صحت، محمدعلی رضایی اصفهانی بیان می کنیم.

امام رضا علیه السلام فرمودند: هنگام شروع به طعام به سبک ترین غذا بپرداز. خوراکی هایی که بدنت می تواند از آنها تغذیه کند به مقداری که عادتت بر آن جاری شده و مزاج و معده ات تحمل آن را دارد و خوشی و نشاطت به آن باقی است.ایشان به نقل از پدرانشان فرموده اند: «هرکس غذا را با نمک آغاز کند هفتاد بیماری از او رفع می شود.»همچنین فرموده اند: «دست از طعام بردار در حالی که هنوز اشتهایت باقی است.»

و نیز فرموده اند: «آشامیدن آب سرد بعد از طعام گرم و شیرینی دندانها را فاسد می کند.»

از ایشان نقل شده که: «کسی که می خواهد به درد دل (معده) مبتلا نشود در بین غذا آب نیاشامد زیرا آشامیدن آب میان غذا بدن را مرطوب و معده را ضعیف می گردانددر نتیجه عروق خاصیت غذا را جذب نمی کنند و ریختن آب بر غذا معده را دچار اختلال می کند.»

روایت شده که فرمودند: «بدان هرکس غذا را بیش از حد لزوم بخورد، جسدش را صحیح تغذیه نکرده است پس بایدغذا را به اندازه نیاز خورد نه کم نه زیاد، آب هم به همین اندازه باید خورده شود پس بهترین طریق برای غذا خوردن این است که به مقداری که برای یک روز کفایت می کند قانع شوی و هنگامی که کاملاً  سیر نشده از غذا دست بکشی. البته در وجود تو نسبت به غذا شهوت و میل هست ولی نباید در پیروی از این میل کاذب افراط کنی بلکه میانه روی در غذا خوردن، معده و بدن تو را سالم نگه می دارد، عقل را پاک می کند و جسمت را نیرومند می سازد.»

و همچنین فرمودند: «پس به درستی که صلاح بدن و پایداری آن به خوردنی و نوشیدنی است و فسادش نیز به آنهاست پس اگر آن دو را نیکو تغذیه کنی بدن سالم می­شود و اگر بد تغذیه کنی بدن بیمار می گردد.»

«کسی که می خواهد سالم باشد و بدنی سبک و کم گوشت داشته باشد از غذای شب بکاهد

«خوردن گوشت خام در معده تولید کرم می کند.»

صحیفه صحت* گزیده حلیه المتقین علامه مجلسی* طب الرضا(ع) و طب الصادق(ع)* خدایا چه بخورم، زیبنده خدایی* غذا و تغذیه در آموزه های دینی و یافته های علمی

فصلنامه نجد شماره بيست ويكم پاييز96

دريادلان حوادث

یک، دو، پنج یا همان 125 شماره ای آشنا برای همه است، شماره ای که در مواقع بحرانی بلافاصله با آن تماس می گیریم و دریادلان حوادث را برای رفع مشکل می طلبیم. کسانی که با عشق کار می کنند، شاغلانی که شغلی همراه با اضطراب و استرس و نگرانی به همراه تلخی و شیرینی های خاص دارند.

روز هفتم مهرماه روز آتش نشان است، کسانی که طبق حدیث پیامبر(ص) که فرمودند: «الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیله» برای بدست آوردن رزق و روزی خانواده شان در جهاد هستند، همان هایی که هم از سلامت افراد حفاظت می کنند هم برای حفاظت اموال شخصی و عمومی افراد جامعه در تلاشندو چه بسا همچو شهدای حادثه 30 دی 95 می سوزند تا دیگران سالم بمانند و جان خود را در راه خدا برای خدمت به خلق خدا فدا می کنند.

آتش نشانی در ایران حدود 150 سال قبل تأسیس شده و در زمان قاجاریه به آتش نشانی اطفائیه و به آتش نشان اطفائیه چی می گفتند. آتش نشان ها با عشق به وظیفه شان عمل می کنند و در هر حادثه ای اعم از اینکه کسی در ته چاه دچار گازگرفتگی شود یا در آسانسور گیر افتد یا حیوان وحشی و موذی به محل زندگی انسانها وارد شود یا خودرویی دچار حریق و آتش سوزی شود و یا اینکه عده ای در سیل گیر افتند و یا اینکه عده ای دچار زلزله شوند و یا هر جایی دیگر که نیاز به امداد و نجات باشد، حضور دارند و یاری می رسانند.      يادشهداي آتش نشان بخير

فصلنامه نجد شماره بيست ويكم پاييز96

زمزم احكام

سوال: در حسینیه ها و مساجد بیشتر مناطق به خصوص روستاها مراسم شبیه خوانی به اعتبار اینکه از سنت های قدیمی است برگزار می شود که گاهی اثر مثبتی در نفوس مردم دارد، این مراسم چه حکمی دارد؟

جواب:همه مراجع: اگر مراسم شبیه خوانی مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشد و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب حق نشود، اشکال ندارد ولی در عین حال بهتر است به جای آنها مجالس وعظ وارشاد و ذکر مصایب حسینی و مرثیه خوانی برپا شود.

آیت اله صافی: اگر مراسم تعزیه و شبیه خوانی مشتمل بر محرمات نباشد اشکال ندارد.

سوال: استفاده از علم در مراسم عزاداری سیدالشهدا (ع) یا قرار دادن آن در مجالس عزا یا حمل آن در دسته عزاداری چه حکمی دارد؟

جواب: آیات عظام امام، تبریزی، فاضل، مکارم، سیستانی: اشکال ندارد.

آیت اله خامنه ای: فی نفسه اشکال ندارد ولی نباید این امور جزء دین شمرده شود.

آیت اله صافی: حمل عَلَم بعید نیست از تعظیم شعائر محسوب شود و بی اشکال باشد.

آیت اله نوری: استفاده از آن در حد متعارف اشکال ندارد.

سوال: آیا نواختن شیپور، نی و فلوت در تعزیه اشکال دارد؟

جواب: آیات عظام امام، خامنه ای و فاضل: نواختن آلات موسیقی به صورت «مطرب» و «لهوی» و مناسب مجالس گناه و خوشگذرانی حرام است.

تبصره: بنابر نظر مراجع ] به جز صافی و بهجت[ تفاوتی میان مراسم جشن و عزاداری نیست. لذا اگر نواختن به صورت لهوی باشد حرام است اما اگر به صورت غیرلهوی باشد اشکال ندارد.

سوال: مرثیه خوانی و مداحی زنان در مجالس زنانه اگر به گوش مردان رهگذر برسد چه حکمی دارد؟

جواب: همه مراجع (به جز مکارم) اگر صدای آنها در معرض ریبه، تلذذ و تهییج شهوت باشد جایز نیست شنیدن صدایشان.

آیت الله مکارم: شنیدن صدای آنها جایز نیست.

* پرسشها و پاسخ­های دانشجویی، احکام عزاداری، ص 325

 فصلنامه نجد شماره بيست ويكم پاييز96

توصيه هاي تغذيه اي

مسأله تغذیه در زندگی همه موجودات و آفریده ها و بطور ویژه برای انسان ها مطرح و مورد نیاز است به همین دلیل روز 24 مهرماه را به نام روز جهانی تغذیه نامگذاری کرده اند. سلامتی جسم و به تبع آن سلامتی روح به تغذیه صحیح وابسته است.

به تغذیه انسانها در آیات و روایات متعددی اشاره شده از جمله آیه 24 سوره عبس که خداوند می فرماید: «فلینظر الانسان طعامه» انسان باید به غذای خویش بنگرد، به خالق موادغذایی، به چگونه تهیه شدن آنها، به چگونه بدست آوردن آنها و… که دقت در هر کدام از این موارد در زندگی مادی و معنوی او اثرگذار خواهد بود زیرا انسان موجودی است. دو بعدی، مادی و غیرمادی که برای زندگی و ادامه حیات در هر دو بعد نیازمند به تغذیه سالم دارد و این نیاز شامل تمام افراد بشر حتی پیامبران و اولیای الهی نیز می شود چنانکه خداوند در آیه 8 سوره انبیاء فرموده: «و ما جعلناهم جسدالا یاکلون الطعام» یعنی آنها نیز نیاز به آب و غذا دارند. از جمله دغدغه های انسان معاصر سلامتی جسمی اوست، با وجود این همه تغییر و تحول و دخل و تصرف در بخش خوردنی ها و آشامیدنی ها در غوغای نوآوری صنایع غذایی و آشپزی مدرن راهی جز پناهندگی به پروردگار علیم و حکیم و رازق نیست که باید خاضعانه و خالصانه از او طلب کنیم: «اللهم رزقنا رزقاً حلالاً طیباً واسعاً»دعای رزق از مفاتیح الجنان

در بخشی از رساله ذهبیه منتسب به امام رضا علیه السلام نکاتی بیان شده در زمینه چگونه خوردن و چرایی خوردن و اینکه فرموده اند: وقتی که بدن را با غذا و مشروبات گوارا تغذیه و مراقبت کردی سالم می ماند و همه اعضای آن وظایف خود را به خوبی انجام می دهند، پس نگاه کن ببین چه چیزی موافق معده ات می باشد و بدنت را تقویت می کند همان را بخور و بهترین راه برای غذا خوردن این است که به مقداری که برای روز تو کفایت می کند قانع شوی و کامل سیر نشده از آن غذا دست بکشی. «طب الرضا(ع)»  و این اشاره به همان حدیث امیرمومنان(ع) است که فرموده اند: کسی که می خواهد طعام به او زیان نرساند، تا گرسنه نشود و معده پاک نگردد چیزی نخورد و چون می خواهد بخورد بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و نیکو بجود و آن گاه که هنوز خواهش طعام دارد دست از آن بکشد (حلیه المتقین) امام رضا در جای دیگر فرمودند: صلاح و سلامتی بدن و پایداری آن و نیز تباهی و بیماری بدن به غذا و نوشیدنی می باشد. در مورد تغذیه و اثرگذاری غذا بر اخلاق و رفتار انسانها و حمله به سنتهای گذشته و جایگزین کردن غذاهای غربی وبی فایده بر جامعه ها و از بین بردن سلامتی افراد جامعه و ضعیف کردن آنها توسط فرعونیان عصر حاضر جهت استثمار ملت ها سخن بسیار است که انشاءاله در فصل های بعدی نشریه در مورد آنها مواردی را بیان خواهیم کرد.

فصلنامه نجد شماره بيست ويكم پاييز96

وقار سپيدي

امام صادق علیه السلام فرمودند:در روزگاران گذشته موی [سر وریش] مردم سفید نمی شد. ابراهیم علیه السلام، اولین کسی بود که موی سپیدی در محاسن خود دید عرض کرد: پروردگارا این چیست؟ خداوند فرمود: این وقار است. ابراهیم عرض کرد پروردگارا بر وقار من بیفزای1.

امام علی علیه السلام فرمودند: موی سپید، برای هشداردهی [مرگ]بس است. همچنین از ایشان است که فرمودند: وقار پیری، نزد من دوست داشتنی تراز خرمی جوانی است2.

ده مهرماه روز جهانی سالمند است و امام صادق علیه السلام درباره احترام به سالمند می فرمایند: از ما نیست کسی که به بزرگسالان ما حرمت ننهد و با خردسالانان مهربان نباشد.

و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودنده اند: احترام نهادن به مسلمان سالخورده، احترام به خداوند است3.

در قرآن کریم خداوند در سوره اسراء آیه 23 درباره والدینی که به سن پیری رسیده اند می فرماید: آنها را از خود مرنجان و کوچکترین بی احترامی به آنها روا مدار و دلیل آن در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده که ایشان در جواب کسی که از حق پدر و مادر بر فرزند سوال کرد فرمودند: «هما جنتک و نارک»4 «آن دو بهشت و جهنم تو هستند»، یعنی احسان به آنها و رعایت حقوقشان باعث داخل شدن در بهشت و عدم رعایت احترام و حقوق آنها باعث ورود به آتش جهنم است و قول امام صادق علیه السلام در کتاب الکافی، ج 2 به یکی از یاران که عرض کرد: پدرم به حدی پیر و ناتوان شده که او را برای قضای حاجت به پشت می بریم، امام فرمودند: اگر می توانی خودت این کار را انجام دهی، انجام بده و خودت برایش لقمه کن تا سپر آتش فردایت باشد، این گفتار نشان می دهد که خدمت به والدین تضمین کننده بهشت و سپری برای آتش جهنم است.

* میزان الحکمه       1. علل الشرایع         2. غرر الحکم          3. الکافی                 4. کنزل العمال

فصلنامه نجد شماره بيست ويكم پاييز96