فلسفه تعدد ازدواج های پیامبر

معاندین اسلام از قدیم و ندیم خواسته‏ اند با طرح تعدّد ازدواج‏هاى پیامبر اسلام (ص) آن را دستاویز شدیدترین حملات مغرضانه، و تهمت‏هاى ناروا قرار دهند، و از آن با آب و تاب و رنگ و لعاب افسانه‏ ها بسازند، و به پندار خود با این گونه ترفندها و شگردها، به اسلام ضربه بزنند، و گاهى بى شرمى را به جایى رسانده ‏اند که آن حضرت را داراى حرم سرا با زن‏هاى متعدد دانسته و وانمود کنند که آن بزرگوار به امور جنسى اهمیت بسیار مى‏داد، و بخشى از زندگیش در این راستا خلاصه مى‏ شد. و با القاء چنین شبه ه‏اىی حریم پاک‏ترین و زاهدترین و کامل‏ترین انسان‏ها را لکه دار ساخته اند در صورتی که اتاق های محقر گلین خانه به هیچ وجه به حرم سرا شباهت نداشته است.
و اما ازدواج های متعدد پیامبر(ص) بر اثر یکی یا چندی از شرایط و مصالح زیر بوده است.
1- پیامبر (ص) در 25 سالگى با بانویى 40 ساله ازدواج نمود، و تا آخر عمر او یعنى 25 سال تنها همسرش بود، و پس از پنجاه سالگى که دوران کهولت را مى‏ گذراند، با زنان متعدد ازدواج نموده است، و این خود حاکى است که جنبه‏ هاى دیگر غیر از امور جنسى مد نظر آن حضرت بوده است.
2- در میان همسرانش تنها یکى از آنها (عایشه) باکره بوده است، و ازدواج با او جنبه سیاسى داشته است.
3- ازدواج او با همسرانى مانند ام حبیبه دختر ابوسفیان، یا حفصه دختر عمر، به خاطر تقویت اسلام، و حمایت قبیله آنها از آن حضرت، و ایجاد اختلاف در بین صفوف دشمنان و تضعیف آنها بوده است.

4-بعضى از ازدواج‏هاى آن حضرت جنبه ترحّم و حفظ کرامت و شخصیت زنان بوده است.
5- و بعضى دیگر به عنوان سرپرستى زن‏هایى که شوهرشان به شهادت رسیده، و بچه‏ هایى داشتند، جهت سرپرستى آنها و یتیمانشان بوده است.
6- بعضى انتظار افتخار یافتن بر اثر ازدواج با آن حضرت را داشتند، و وضع آنها به گونه‏اى بود که جواب منفى آن حضرت در آنها عقده حقارت ایجاد مى‏ کرد و از زندگى فلج مى‏ نمود، خداوند این محدودیت را از او برداشته بود، و با ازدواج ایشان، موجبات رفع مشکلات این زنان فراهم مى‏شد.
7- بعضى از این ازدواج‏ها به خاطر شکستن سنت‏هاى جاهلى بوده است.
8- بعضى صرفاً در مراسم عقد یا خوستگارى متوقف شده، و همین موجب آثار مثبت براى آن زنان شده است.
9- بعضى از ازدواج‏هاى آن حضرت براى رفع یک سلسله مشکلات و گره گشایى اقتصادى فرهنگى و اخلاقى و سیاسى بوده است، محیط عصر پیامبر(ص)، و سایه افکندن بعضى خرافات جاهلى نیز مى‏طلبید که پیامبر(ص) با سرپنجه تدبیر از جمله ازدواج، به تبدیل محیط جاهلى بپردازد.
10- بعضى از ازدواج‏ها، براى کاستن عداوت و طرح دوستى با اقوام، یا گسترش اسلام و جذب دشمنان بود چنانکه در ازدواج با جویریه از طایفه بنى مصطلق رخ داد.
دراینجا گفتنی است که در آن عصر، ازدواج‏ها بسیار ساده و خودمانى، و دور از هرگونه تشریفات و دست اندازها انجام مى‏شد و تعدد زن براى افراد یک امر عادى بود به طورى که گاهى همسر اول به خواستگارى همسر دوم مى‏رفته است.

نام تعدادی از همسران پیامبر
حضرت خدیجه(س)- سوده- عایشه- ام سلمه- حفصه- ام حبیبه- جویریه- ماریه قبطیه- میمونه- ام شریک- زینب

ازدواج پیامبر(ص) با خدیجه(س)
پیامبر اکرم (ص) در میان قوم خود و مردم جزیره العرب، زیباترین، با وقارترین، پاک‏ترین و خوش قامت‏ترین انسان‏ها بود، چنان که پدرش عبدالله و مادرش آمنه، از نظر جمال و کمال زبانزد همه مردم بودند. آن حضرت پانزده سال قبل از هجرت در حالى که بیست و پنج سال از عمرش گذشته بود، با بانویى به نام خدیجه (س) که بنا به مشهور قبلاً دو شوهر کرده و از دنیا رفته بودند و چهل سال از عمرش مى‏گذشت ازدواج کرد.
خدیجه بانویی خردمند، دوراندیش و شرافتمند بود و از نظر نسب از زنان قریش برتر بود. او در اثر امتیازات اخلاقی و اجتماعی متعددی که داشت در زمان جاهلیت (طاهره) و (سیده قریش) نامیده می شد. مردان نامداری همچون ابوجهل و ابوسفیان- عقبه بن ابی معیط از او خواستگاری کرده بودند و او موافقت نکرده بود و با توجه به این که حضرت خدیجه(س) در سال 10 بعثت در 65 سالگی از دنیا رفت پیامبر(ص) 25 سال با او زندگی کرد و تا او بود با هیچ زنی ازدواج نکرد. بنابراین تا 50 سالگی تنها یک زن داشت.
در منابع تاریخی و روایی، این نکته مورد اجماع است که اولین ایمان آورنده به رسول خدا(ص)، همسرش خدیجه(س) بود. و ایشان از همان آغاز رسالت، بهترین مشوق و مونس پیامبر(ص) بود و از جان و مال خود برای پیشبرد دعوت آن حضرت مایه گذاشت و به مدت سه سال در شعب ابی طالب در سخت ترین شرایط در کنار پیامبر بود و چنان در راه اسلام پایداری کرد و از جان و مال خود مایه گذاشت تا لایق آن شد که خداوند به وسیله جبرئیل به او سلام رساند و پیامبر(ص) در دوران حیاتش، خانه ای را در بهشت به او بشارت می داد و او را به همراه حضرت مریم و آسیه همسر فرعون و حضرت فاطمه زهرا(س) یکی از چهار زن برتر عالم می دانستند.*

* تاریخ اسلام، مهدی پیشوایی
فروغ ابدیت، جعفر سبحانی
پرسش ها و پاسخ های دانشجویی،ش9   

فصلنامه نجد شماره16 زمستان 94