بعد از رحلت پیامبر (ص) سلمان از شمار اصحاب حضرت علی (ع) در آمد و از مومنان به خلافت ایشان بود. پیامبر (ص) بارها در سخنان خود فرمودند: بهشت مشتاق 3 نفر است: یاران پیامبر از امام علی (ع) خواستند که ایشان از پیامبر بپرسند این سه نفر چه کسانی هستند؟ پیامبر (ص) در جواب امام علی (ع) فرمودند: ای علی تو از آنان بلکه اولین آنها هستی و پس از تو سلمان فارسی که یاور و پیرو خوبی برای تو خواهد بود و بعد از او عمار یاسر است که همواره همراه تو خواهد بود2. (بحار، ج22، ص324)
خصوصیات
او انسانی خیّر، دانشمند و زاهد بود، به زندگی سخت و مشقت بار تن می داد، عبایی داشت که قسمتی از آن زیرانداز و قسمت دیگرش روانداز او بود.
تهیدستان را دوست می¬داشت و آنان را بر ثروتمندان و اغنیا برتری می داد، گفته می شود اسم اعظم را می دانست و او از کسانی بود که با دیدن افراد به ایمان و کفر آنها پی می برد.
طبق گفته امام صادق (ع): ایمان ده درجه است که سلمان در عالی ترین مرتبه آن یعنی درجه دهم قرار داشت. (بحار، ج22، ص341)
خدمات
1. کارشناسی و نظریه پردازی نظامی: سلمان با تجاربی که از جنگ های ایران و روم داشت، در جنگ های پیامبر (ص) با مشرکان بهترین پیشنهادها را ارائه می داد مانند کندن خندق در اطراف مدینه (در جنگ خندق) که بدون آن سپاه مشرک کافر، شعله اسلام را خاموش می کردند و مسلمانان از بین می رفتند. در جنگ طائف مسلمانان شهر طائف را بیست روز محاصره کردند اما قادر به فتح آن نشدند، هنگام مشاوره پیامبر (ص) با اصحاب سلمان پیشنهاد می کند که مسلمانان برای شکست حصار از منجنیق استفاده کنند و پیامبر هم پذیرفتند.
2. مهندسی شهرسازی: طرح اصلی شهر کوفه را سلمان فارسی و حذیفه ارائه می دهند وقتی که عمر بن سعد بی ابی وقاص دستور می دهد تا جایی برای سکونت سربازان در عراق انتخاب کنند او به سلمان و حذیفه مأموریت داد تا آنها جایی را بیابند که هر دو محل کوفه را از نظر آب و هوا مناسب یافتند.
3. دفاع از خلافت حضرت علی(ع): سلمان بر جریان سقیفه تازید و این عمل را سبب ذلت مسلمانان دانست و در چندین سخنرانی از حضرت علی (ع) جانانه دفاع کرد و گفت: به خدا قسم اگر شما علی (ع) را به امامت خود برگزیده بودید از تمام جوانب نعمت و برکت الهی بر سر شما می ریخت.
4. به مدت 20 سال استانداری شهر مدائن را بر عهده داشت.

5. محرم راز پیامبر بود و مفسر قرآن کریم3.

سلمان و لحظه احتضار
چون زمان مرگ او فرا رسید از همسر خویش خواست تا اطراف بسترش عطر بپاشد و به اهل قبور تحیت و سلام داد، از اطرافیان خواست تا خانه را ترک کنند و تنهایش بگذارند و درهای خانه را باز بگذارند او می دانست که اگر انسان در لحظه پایان زندگی هیچ اندوخته ای برای آخرت و زمان ملاقات حضرت حق نداشته باشد پس از مرگ تنها مردای متعفن خواهد بود که حتی حیوانان نیز نزدیک او نخواهند شد. او بارها وقتی اعراب به حسب و نسب خود افتخار می کردند، با یقین تمام به آنها گفته بود: من از نطفه ای گندیده آفریده شده ام و به زودی به مرداری بدبو مبدل خواهم شد آن گاه مر ا برای رسیدن به اعمالم نزد میزان خواهند برد. اگر اعمال نیکم در ترازو سنگینی کند آدمی بزرگوار خواهم بود و اگر کردار زشتم در ترازو سنگین باشد انسانی فرومایه خواهم بود4.

1. سلمان فارسی، غلامحسین زرگری نژاد
2. سلمان فارسی، جعفر مرتضی عاملی
3. اصحاب ایرانی ائمه اطهار، سیدحسن قریشی
4. سلمان فارسی، غلامحسین زرگری نژاد

فصلنامه نجد شماره12پاییز93

صفحات: 1· 2