نشریه الکترونیک نجد

حکیم محی الدین مهدی الهی قمشه ای
ایشان فرزند مرحوم ابوالحسن هستند که در سال 318 هـ.ق در شهرضا (قمشه) متولد شدند. اجدادشان ساکن بحرین بودند و همگی از زهّاد زمان خویش به حساب می آمدند، حکیم الهی قمشه ای شرح حال خود را در کتاب توحید هوشمندان به نظم درآورده و یادآور شده است که اجدادشان در زمان نادرشاه افشار از بحرین کوچ کرده و در شهرضا رحل اقامت افکنده اند و این منزل را از نقطه نظر استعداد و روحیه مردمش بر سایر نقاط ترجیح داده اند.
ایشان در اوج جوانی برای کسب علم و دانش به اصفهان هجرت نمودند و پس از آن به مشهد مقدس رفته و تحصیلات خود را در فقه و اصول و عرفان و فلسفه به پایان رساندند وو سپس در تهران در دانشکده معقول و منقول به تدریس و فلسفه و حکمت اشتغال پیدا کردند، ایشان ضمن تدریس با جملاتی شیوا، شیرین و پرجاذبه، مفاهیم دشوار فلسفی را بیان می نمودند و در تأیید اظهارات علمی خود از اشعار شاعران بزرگ شاهد می آوردند و در محفل ایشان دانشوران فاضلی پرورش یافتند از جمله عبدالله جوادی آملی، حسن حسن زاده آملی و سیدمحمدباقر حجتی و….
از جمله آثار باقی مانده از ایشان به جز رساله های متعدد در فلسفه و سیر و سلوک و مراتب عشق و مراتب ادراک و دیوان شعر، ترجمه قرآن و تصحیح و تحشیه تفسیر ابوالفتوح رازی می باشد که ترجمه قرآن ایشان از نخستین ترجمه های امروزی قرآن در زبان و ادبیات فارسی بود که مورد توجه روشنفکران و دانشجویان و نسل جدید همان دوره قرار گرفت. ایشان اولین کسی بودند که قرآن را بر خلاف عادت قدما که ترجمه تحت اللفظی می کردند، روش جدیدی در ترجمه و تفسیر قرآن به کار بردند و قرآن را به زبان فارسی روان و سلیس بدون هیچ دخل و تصرفی در معنا و بصورت قابل فهم برای همه ارائه دادند. ایشان دارای چهار دختر و چهار پسر می باشد به نام های حسین الهی قمشه ای، عارف و ادیب. نظام الدین الهی قمشه ای، استاد فلسفه و رئیس کتابخانه دانشگاه تهران. کمال الهی قمشه ای، پزشک. مرتضی الهی قمشه ای ریاست انجمن جئوترمال کاداتا و مهدیه الهی قمشه ای شاعر و محقق و سه دختر دیگر یکی مشاور در کشور کانادا و دیگری استاد روانشناسی دانشگاه رودهن و دیگری دبیر ادبیات در کرج می باشند.
محل دفن این عالم وارسته گورستان خاک فرج قم می باشد.
از حجت الاسلام شیخ نعمت اله جعفری نقل شده که ایشان خدا را در همه چیز می دید و از هر چیز لذت می برد بلافاصله قدرت الهی را متذکر می شد.*
نثار روح بزرگوارشان صلوات
* کتاب روانشناسی یادها، ص214
- ویکی پدیا
- علمای شهرضا

 فصلنامه نجد شماره16 زمستان 94