موضوع: "مصاحبه"

مزاج شناسی افراد(مصاحبه)

در مورد مزاج های متفاوت در افراد مطالبی از گوشه و کنار شنیده ایم، پیگیری کردیم و به این نتیجه رسیدیم که بهتر است برای آگاهی بیشتر از یک متخصص طب سنتی اطلاعات کاملتر و دقیق تری در این مورد بیابیم، به همین خاطر مصاحبه ای ترتیب دادیم با جناب آقای دکتر محمدجعفر طالب پور پزشک عمومی و متخصص طب سنتی.
نجد: با سلام، در مورد مفهوم و معنای مزاج توضیحاتی بدهید.
دکتر: در علوم قدیم، اساس آفرینش عالم را از چهار عنصر آتش، هوا، آب و خاک می دانستند و طبق نظر حکما عالم ماده (جماد، نبات، حیوان و انسان) از این چهار عنصر تشکیل شده است و هر کدام از این چهار عنصر دارای دو نوع کیفیت می باشند که به این ترتیب می باشد: عنصر آتش دارای کیفیت گرم و خشک است و عنصر هوا، گرم و تر و عنصر آب سرد و تر و عنصر خاک سرد و خشک. بر اساس میزان مشارکت هر عنصر در هر موجود و از جمله هر انسان، کیفیت مختص به خود از نظر گرمی و سردی از یک سو و از نظر تری و خشکی از سوی دیگر دارد. بر اساس غلبه یک یا دو عنصر در هر موجودی یک کیفیت میانه ای ایجاد می شود که به آن مزاج می گویند.
نجد: می دانیم مزاج ها 9 قسم هستند لطفاً در مورد علائم مزاج های مختلف و تفاوتهای زندگی اجتماعی آنها توضیحاتی بفرمایید.
دکتر: در بدن انسانها چهار خلط وجود دارد منظور از خلط هم رطوبت یا ماده ای است که غذا در مراحل اولیه هضم در کبد به آن تبدیل شده سپس در بدن جریان یافته و جهت رشد بافتها یا سوخت و ساز بدن به کار می رود، هر خلط دارای یک مزاج است: خلط صفرا گرم و خشک است، خلط دم گرم و تر، خلط بلغم سرد و تر و خلط سودا سرد و خشک است.
همانطور که می دانید 9 حالت مزاجی وجود دارد:
1-سرد، 2- گرم، 3-تر، 4-خشک، 5-معتدل، 6-گرم و خشک، 7-گرم و تر، 8-سرد و تر، 9-سرد و خشک که چهار گروه آخر که دارای مزاج مرکب می باشند بیشتر مدنظر می باشد اما کسانی که مزاج گرم و تر دارند افراد دَمَوی مزاج هستند زیرا غلبه خلط دم (خون) در آنها زیاد است.
خصوصیات دموی مزاجها:
از نظر جسمی بدنهای تنومند و عضلانی با پوست گرم و مرطوب و گلگون دارند، دیر عصبانی می شوند و دیر هم آرام می شوند، شجاع، خوش مشرب و اجتماعی هستند، افراد شاد و فعال، بلندپرواز، خوش اخلاق، خوشرو، صبور و با سخاوتند، اشتهای فراوان و علاقه زیاد به گوشت و غذاهای چرب و شیرین دارند.

خصوصیات صفراوی مزاجها:
مزاج گرم و خشک دارند و علائم غلبه صفرا در اینها بروز می کند پس زود عصبانی می شوند، زود هم آرام می گیرند، بعضاً بدخلق هستند، افراد تند و تیز و بی قرارند، بطور آنی تصمیم گرفته و به سرعت کار را به اوج می رسانند و یک دفعه آن را رها کرده و ترک می کنند، ناآرام و مضطربند، گاهی پرجرأت و گاهی آرام هستند، حاضرجواب و باهوش، سریع و چالاک و پرانرژی اند، گاهی با اراده و گاهی سست می شوند.
خصوصیات بلغمی مزاجها:
این افراد مزاج سرد و تر دارند و علائم غلبه خلط بلغم را دارا می باشند. پس افرادی ملایم، آرام، باوقار و کم صحبتند، میانه رو، محتاط و قدرت تهاجم و اعتراض آنها پایین است و خصوصیات عنصر آبی و رطوبت در این افراد غالب است یعنی خود را سریع با شرایط وفق می¬دهند، انعطاف پذیر و سازگارند و به راحتی می توان افکارشان را تغییر داد.
خصوصیات سوداوی مزاجها:
این گروه مزاج سرد و خشک دارند و علائم غلبه سودا در ایشان می باشد و اینها دارای خصوصیات عنصر خاک می باشند و افرادی همه سو نگر، میانه رو و محتاط هستند و عموماً قسمت منفی هر امری را بیشتر از قسمت مثبت آن می بینند، همیشه در حال فکرند و در حالات پیشرفته دارای وسواس و دودلی می باشند، توان ریسک ندارند، فکر و خیال فراوان دارند، افکار بلند و عاطفه عمیق آنها سبب شکوفایی استعدادهای هنری و خلاقیتهای فنی است، تمایل زیادی به تنهایی و گوشه نشینی دارند، انعطاف پذیر نیستند و کینه می ورزند و همانند خاک که هر چیزی را در خود پنهان می کند، خاطرات را در ذهن خود نگه می دارند و پس از سالها آنها را بازگو می کنند.
نجد: مزاج یک فرد چگونه شکل می گیرد و آیا قابل تغییر است؟
دکتر: هر انسان هنگام تولد یک مزاج ذاتی دارد که مزاج پدر و مادر و شیوه زندگی آنها قبل از انعقاد نطفه، نوع تغذیه قبل و بعد از انعقاد نطفه و نیز دوران بارداری و شیردهی، نوع آن مزاج را از لحاظ گرمی و سردی تعیین می کند و مزاج ذاتی و اولیه تقریباً غیرقابل تغییر است ولی در باب خصوصیات روحی و روانی مزاجها که گفته شد، شخص می تواند با خودسازی و تهذیب نفس خصوصیات ناپسند را از خود دور کند مثلاً فرد صفراوی که ذاتاً عصبانی است اگر روحیه قوی داشته باشد می تواند کظم غیظ کند یا حتی شرایط خانوادگی و تربیتی و یا محیط اجتماعی که در آن زندگی می کند می تواند در خصوصیات مزاجی او تأثیر بگذارد و بعضی خصوصیات مزاجی را از او بگیرد.

نجد: با تشکر از جناب دکتر و با امید به اینکه با شناخت ذات و درون خود بتوانیم به خودشناسی و در نهایت به خداشناسی دست یابیم.
ان شاءالله

فصلنامه نجد شماره16 زمستان 94